Rozstęp mięśnia prostego brzucha po ciąży. Co to jest i jak sobie z tym radzić? – Na moje pytania odpowiada fizjoterapeuta

Ciało kobiet w ciąży się zmienia, to nie ulega żadnym wątpliwościom. Najważniejsze dla nas jest zdrowie i życie naszych maluszków dlatego często w stanie błogosławionym  nie myślimy o konsekwencjach jakie wywiera na nasze ciało okres tych dziewięciu wspaniałych miesięcy.

Tymczasem to właśnie my, młode mamy jesteśmy w grupie osób, która szczególnie narażona jest na wystąpienia rozejścia mięśnia prostego brzucha i konsekwencji jakie niesie za sobą ten proces. Pomijam konsekwencje czysto wizualne gdy brzuch nie wygląda już tak jak przed ciążą (pomimo ogromnego wysiłku, diety i ćwiczeń brzuch pozostaje mocno zaokrąglony). Dochodzą do tego znacznie poważniejsze powikłania, mogące mieć wpływ na nasze zdrowie.

Przyznam szczerze, że będąc w pierwszej ciąży nie konsultowałam się z żadnym specjalistą, jak również nie byłam badana, na przykład przez ginekologa pod kątem rozejścia się mięśnia prostego brzucha. Nie zastosowano u mnie żadnego rodzaju profilaktyki, nikt też (chociażby na szkole rodzenia) nie poinformował mnie o możliwości wystąpienia takiego problemu. Wiem, że w niektórych miejscach, niestety zwłaszcza za granicą, jest to normą. W moim przypadku tak nie było.

W drugiej ciąży mam już większą wiedzę, a otaczające mnie kobiety walczące bezskutecznie o powrót do ciała sprzed ciąży (stosujące ćwiczenia, diety, długo po urodzenia) uświadomiły mnie, że warto bliżej przyjrzeć się własnemu ciału i szybko reagować. Udałam się zatem do specjalisty, fizjoterapeuty Karoliny Piwowarskiej, założycielki gabinetu Mrs. Spine Fizjoterapia, w Katowicach, specjalizującej się w w bólach kręgosłupa i fizjoterapii okołoporodowej. W dzisiejszym poście Karolina odpowie na zadane przeze mnie pytania dotyczące rozejścia mięśnia prostego brzucha.

Co to jest rozejście/rozstęp mięśnia prostego brzucha i kogo dotyka ten problem?

Rozejście mięśnie prostego brzucha jest to rozciągnięcie kresy białej, czyli „rusztowania” do którego przyczepiają się mięśnie brzucha. Kresa ta, znajduje się na przebiegu linii od mostka poprzez pępek do spojenia łonowego. W trakcie ciąży, rosnący maluch, a tym samym rosnący brzuch powoduje rozciąganie mięśni brzucha. Mięśnie, czasami nie są już w stanie się bardziej rozciągnąć, dlatego też rozciągnięciu ulega właśnie kresa biała. Organizm dodatkowo w okresie ciąży produkuje hormony, które pozwalają kresie białej na ten proces. Jeżeli wyobrazicie sobie, ze zrobiliśmy wałek z ciasta i teraz go spłaszczycie to stanie się on szerszy, ale też cieńszy. Możecie sobie to własnie przełożyć na kresę białą, która w tym przypadku będzie naszym wałkiem z ciasta. Po rozciągnięciu staje się szersza i cieńsza, przez co słabsza.

Kogo dotyka ten problem? W 100% nie mamy pewności. Najczęściej narażone są osoby mało aktywne ruchowo, bądź zbyt wyćwiczone, osoby bardzo drobne. Dobrze zatem mieć świadomość możliwości wystąpienia problemu i zwłaszcza w ciąży lub po porodzie skonsultować się ze specjalistą.

Czy będąc w ciąży możemy mieć wpływ na rozejście się mięśnia prostego brzucha? Jak niwelować problem?

Możemy mieć wpływ poprzez odpowiednią pracę własnym ciałem. Jeżeli już mamy RMPB to musimy uważać, aby go nie obciążać zbyt mocno. Tak aby nie wzmagać ciśnienia w jamie brzusznej, przykładowo wstając z łóżka obracamy się na bok i zrzucamy nogi. Nie wstajemy z leżenia na wznak do siadu prostego. W trakcie podnoszenia czegokolwiek, warto uruchomić mięsień poprzeczny brzucha. Chodzi nam tu o dolny obszar brzucha, tak jakbyście chciały lekko wciągnąć pępek. Mięsień ten m.in. zabezpieczy Wasz kręgosłup, utrzyma odpowiednie ciśnienie w jamie brzusznej, pozwoli mięśniowi prostemu brzucha być powiedzmy „neutralnym”. Możemy użyć również innych pomocy, jak kinesiotaping. Plastry te odpowiednio naklejone, zabezpieczą osłabiony obszar.

Jakie mogą być powikłania wynikające z rozejścia się z mięśnia prostego brzucha?

Powikłań jest sporo, od takich miejscowych jak np. pojawienie się przepukliny – najczęściej pępkowej, sam wygląd brzucha ( na co też młode mamy bardzo często zwracają uwagę),  po bardziej globalne jak bóle pleców, nietrzymanie moczu, zaburzenie pracy narządów wewnętrznych, zmiany postawy.  Jeżeli jesteście aktywne sportowo, a mięśnie brzucha nie pracują odpowiednio narażacie się na kontuzje, i to nie koniecznie w obrębie brzucha.

Kiedy kobiety w ciąży powinny się skonsultować w tej sprawie z fizjoterapeuta/specjalista?

Jak tylko Was coś zaniepokoi. Najlepiej w ciąży i po ciąży kontrolować mięśnie brzucha. Wtedy mamy możliwość szybkiej reakcji. Możecie wykonać test: Połóżcie się na plecach, nogi zgięte w kolanach. Jedna ręka ląduje na brzuchu, wzdłuż przebiegu kresy białej. Ustawcie palce pionowo, skierowane do wnętrza brzucha, tylko opuszki palców dotykają skóry. Unieście głowę, tak jak do zwykłego brzuszka. I teraz starajcie się wymacać czy jesteście w stanie włożyć palce pomiędzy mięśnie brzucha. Szukacie zagłębienia. Jeśli ono jest sprawdzacie ile palców w poprzek jesteście w stanie umieścić, tak żeby wypełnić przerwę miedzy mięśniami brzucha. Jeżeli coś takiego się pojawia, zgłoście się do fizjoterapeuty.

W którym momencie po porodzie powinniśmy zasięgnąć rady specjalisty? Kiedy po porodzie możemy zacząć pracować nad zejściem się mięśni prostego brzucha ?

Jak tylko Was coś zaniepokoi, oczywiście im szybciej tym lepiej. W ciąży też już możemy troszkę poćwiczyć w odpowiedni sposób, tak aby rozejście się nie pogłębiało. Natomiast po ciąży możemy zacząć już 24h po naturalnym porodzie i 72h po cesarskim cięciu. Nie są to rzecz jasna, intensywne ćwiczenia, ale musimy na początek popracować z krążeniem, zacząć powolutku napinać kolejne partie mięśniowe. Musimy dać trochę czasu, aby organizm sam dostosował się do nowej sytuacji, ale nie odpuszczamy całkowicie.

Jak ćwiczyć ?

Najlepiej i najbezpieczniej umówić się na konsultacje indywidualne celem oceny stanu i doborem najlepszego zestawu ćwiczeń.

Jeśli chodzi o ogólne zasady to najlepiej ćwiczyć „prawidłowo”. Liczy się jakość, a nie ilość. Jeśli chodzi o brzuch, pamiętajmy, że przy jakimkolwiek ćwiczeniu, zwracamy uwagę na to by był on napięty, wciągnięty. Jeżeli brzuch się uwypukla, wtedy raczej ćwiczenie nie jest wykonane prawidłowo. Ciężko dać uniwersalną receptę dla wszystkich. Każda kobieta jest inna i inaczej przechodzi okres ciąży i połogu. Polecałabym w pierwszej fazie ćwiczenia typu joga czy pilates. Oczywiście pamiętajcie o tym, że zaczynamy ćwiczyć stopniowo. Od samego porodu. Często kobiety na czas ciąży i połogu sobie odpuszczają i pierwsze co robią po 6 tygodniach od urodzenia to idą na fitness. Jest to dość duży błąd, jeśli nie było żadnej aktywności fizycznej w trakcie ciąży połogu i nagle zaczniemy intensywnie ćwiczyć, to może się okazać, że jednak kontrola mięśniowa nie jest jeszcze prawidłowa po porodzie, bo nad nią nie pracowałyście. Dochodzi wtedy do mocnych przeciążeń i utrwalania złych nawyków. Jeżeli kompletnie nie wiecie co robić i w ogóle nie kontrolujecie mięśni brzucha oraz dna miednicy, udajcie się do fizjoterapeuty i pod jego okiem ćwiczcie. Macie wtedy pewność, że nie zrobicie sobie krzywdy.

Dziękuję za rozmowę i cenne informacje. Jeśli macie dodatkowe pytania śmiało piszcie w komentarzach, nasz specjalista na wszystkie odpowie.

Ja osobiście zmagam się z rozejściem mięśni prostych brzucha o czym nie miałam pojęcia. Już teraz wdrażam wskazówki jakie dała mi Karolina a po porodzie na pewno ponownie umówię się na konsultacje celem odpowiedniego doboru zestawu ćwiczeń.